Prva parada u Moskvi koja je proslavila poraz nacista u Drugom svetskom ratu dogodila se 24. juna 1945., otprilike dva meseca nakon što je u Berlinu potpisana bezuslovna predaja Nemačke.

Danas je u održana vojna parada povodom Dana pobede u Drugom svetskom ratu na moskovskom Crvenom trgu, koja je otkazana 9. maja zbog zatvaranja izazvanog pandemijom koronavirusa.

Događaj u sredu je simboličnog značenja, s obzirom na to da je prva parada posvećena porazu nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu održana u Moskvi, 24. juna 1945. Evo niz zanimljivih činjenica o ovom istorijskom događaju.

Nema transparenta pobede

Renomirani sovjetski vojni komandant Georgije Žukov doneo je odluku da neće biti transparent pobede tokom istorijske parade 24. juna 1945.

Prema A. Dementijevu iz muzeja Sovjetske armije sa sedištem u Moskvi, oni koji su bili zaduženi da nose zastavu imali su malo vremena za vežbe uoči parade. Sovjetski transparent o pobedi prvi je put prenesen tokom događaja proslave Dana pobede u Drugom svetskom ratu 1965. godine.

Ko je vršio inspekciju parade?

Žukov, a ne tadašnji sovjetski vođa i vrhovni komandant Josif Visarionovič Staljin, vršio je inspekciju parade 1945. kojom je komandovao drugi istaknuti sovjetski vojni komandant Konstantin Rokosovski.

Žukov je u svojim memoarima napisao, citirajući Staljinovog sina, da je sovjetski vođa odlučio da ne izvrši inspekciju parade, jer nije imao dovoljno veštine u jahanju.

Četvoronožni borac iz Drugog svetskog rata

Tokom ovog događaja, izuzetnom sovjetskom kinologu Aleksandru Mazoveru bilo je dozvoljeno da ne salutira Staljinu jer je u svojim rukama nosio ranjenog psa koji je učestvovao u operacijama deminiranja u proleće 1945. Životinja pod nadimkom Džulbars dobila je Medalju za vojne zasluge za otkriće tada ukupno 7.468 mina i 150 granata.

Žukovov govor

Takođe, vredi pomenuti istorijski papir koji sadrži Žukov ceremonijalni govor tokom prve moskovske parade Dana pobede na Crvenom trgu. Primetno je da se u tekstu mogu naći posebne oznake vezane za intonacije kojima je sovjetski maršal morao da izgovori ovaj govor.

Najzanimljivije beleške "tiše, oštrij"“ odnosile su se na reči: "Pre četiri godine, fašističke nemačke horde napale su našu zemlju"; beleške "glasnije, sa rastom intonacije" bile su povezane sa "Crvena armija je, pod vođstvom svog genijalnog komandanta, pokrenula odlučnu ofanzivu".

Oznake poput "tiše, patetičnije" vide se u odnosu na reči "Pobedu smo stekli po cenu teških žrtava".

Nakon raspada SSSR-a 1991., parade Dana pobede održane su tek 1995. godine.